نقش ماساژ درمانی در توانبخشی برای تسریع فرآیند بهبودی و ارتقای کیفیت زندگی

پیشرفت روز افزون علم و انجام تحقیقات بیشتر درباره نقش ماساژ درمانی در توانبخشی، موجب کشف مزایای شگفت انگیز ماساژ در این زمینه شده است. بر اساس آخرین پژوهش ها، استفاده از تکنیک های مختلف ماساژ در طی فرآیند توانبخشی می تواند به بهبود هر چه سریع تر علائم ناتوانی و بیماری افرادی نظیر ورزشکاران آسیب دیده، نوزادان نارس یا افراد مبتلا به ناتوانی پس از سکته مغزی کمک کند.

با توجه به اهمیت ماساژ درمانی در بهزیستی بیماران، به سادگی متوجه می شویم که در نظر گرفتن ماساژ به عنوان یکی از اجزای جدایی ناپذیر فرایند توانبخشی تا چه حد اهمیت دارد. ماساژ درمانی با عملکردهایی نظیر کاهش تنش های عضلانی، بهبود گردش خون و ایجاد حالت آرامش، موجب تسهیل فرآیند بهبود و بازسازی بدن می شود. از این رو، بهره گیری از ماساژ به عنوان یکی از ابزارهای عمده توانبخشی توصیه می شود.

تأثیرات شگفت انگیز ماساژ در بهبود وضعیت جسمانی

نقش ماساژ درمانی در توانبخشی و عملکرد بهتر عضلات

آشیا واکر، مالک و متخصص ماساژ درمانی مرکز Reformation Massage می گوید: «ما با استفاده از تکنیک های مختلف ماساژ در فرآیند توانبخشی، در حقیقت در حال بازآموزی حافظه عضلات و مسیرهای عصبی هستیم. در این حالت، نقش ماساژ درمانی در توانبخشی، تحریک عضلات و وادار کردن آن‌ها به فعالیت مجدد است. ما با این شیوه، به بیماران کمک می کنیم که هر چه سریع تر از صدمات، جراحات و تروماها رها شوند».

اخیراً، ماساژ درمانی مبتنی بر توانبخشی، به ویژه در میان ورزشکاران و بیمارانی که دوران نقاهت پس از جراحی را می گذرانند، رواج یافته است. به دلیل اهمیت و نقش ماساژ درمانی در توانبخشی، می توان از این مداخله برای بهبود بیماران درگیر ناتوانی های ناشی از سکته مغزی، نوزادان نارس و افراد دچار ناتوانی و فلج عضلانی ناشی از آسیب تروماتیک یا آسیب های مغزی – ضربه ای استفاده کرد.

در مطالعات اخیر نشان داده شده است که افزودن ماساژ درمانی به برنامه توانبخشی موجب تسریع بهبودی بیماران می شود. واکر می افزاید: «بدن انسان، مانند ماشین از اجزای مختلفی تشکیل شده است. در صورت خرابی یک ماشین، شما به ابزارهای متفاوتی برای تعمیر آن نیاز دارید. به طور مشابه، به دلیل نقش مهم ماساژ در فرآیند توانبخشی و بهبودی بیماران‌، باید از رویکرد توانبخشی مبتنی بر ماساژ نیز به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر بر تسریع روند بهبودی بیماران استفاده کرد. در حقیقت، همکاری تمامی تخصص ها و استفاده از همه تکنیک های از جمله ماساژ می تواند نقش مهمی را در بهبود وضعیت کلی بیماران ایفا کند».

ماساژ تراپی و بهبود عضلات

نقش ماساژ درمانی در توانبخشی و ریکاوری پس از فعالیت های ورزشی

ماساژ ورزشی، یکی از رایج ترین روش های استفاده از ماساژ درمانی برای کمک به برنامه های توانبخشی است. هدف ماساژ ورزشی، بهبود عملکرد عضلات یا گروه های خاصی از ماهیچه ها است. نقش ماساژ درمانی در توانبخشی ورزشکاران، بهبود عملکرد آن‌ها پس از انجام فعالیت های سنگین ورزشی، جلوگیری از آسیب و افزایش انعطاف پذیری عضلات است.

در مطالعه انجام شده در سال 2021 به بررسی اثرات ماساژ و غوطه وری در آب سرد بر فرآیند بهبودی ورزشکاران پرداخته شد. برای انجام این پژوهش، شرکت کنندگان به طور تصادفی به 3 گروه مختلف تقسیم بندی شدند. اعضای هر یک از این گروه ها می بایست پس از دویدن مسافتی مشخص بر روی تردمیل با سرعت های افزایشی 12، 14 و 16 کیلومتر در ساعت، مداخلاتی مانند ماساژ، غوطه وری در آب سرد یا استراحت غیر فعال (گروه کنترل) را دریافت می کردند.

نتایج این مطالعه حاکی از این است که نقش ماساژ درمانی در توانبخشی تا چه حد می تواند اهمیت داشته باشد. در حقیقت نشان داده شد که بهبود وضعیت عضلانی اعضای گروه دریافت کننده ماساژ، بسیار بیشتر از اعضای دو گروه دیگر است. این نتایج نشان می دهد که ماساژ درمانی، بیشتر از غوطه وری در آب سرد یا استراحت غیر فعال موجب تسریع روند بهبودی ورزشکاران می شود.

ماساژ ورزشی و بهبود عملکرد ورزشکاران

تأثیر ماساژ درمانی در فرآیند ترمیم بافت های آسیب دیده

ماساژ درمانی می‌ تواند تأثیرات مثبت زیادی در فرآیند ترمیم بافت‌ های آسیب دیده داشته باشد. در زمانی که بافتی در بدن آسیب می ‌بیند، فرآیندهای التهابی و ترمیمی فعال می ‌شوند. ماساژ درمانی می ‌تواند با مکانیسم هایی نظیر بهبود گردش خون، کاهش التهاب، افزایش انعطاف‌پذیری بافت و کاهش درد تأثیر مستقیم و غیرمستقیمی بر روی این فرآیند‌ها داشته باشد.

سیندی برادسفیلد به عنوان یک متخصص ماساژ درمانی می گوید: «من با مشتریان زیادی کار کرده ام که به عنوان آخرین راه حل مقابله با دردها، مشکلات مزمن ناشی از آسیب ها و محدودیت های بعد از عمل، به سراغ من آمده بودند. اگر چه نمی توان منکر نقش ارزنده اقدامات متخصصان و افراد ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شد؛ ولی من به تجربه دریافته ام که ماساژ می تواند تأثیر چشمگیری در بهبودی بیماران درگیر با ناتوانی های جسمی داشته باشد. نقش ماساژ درمانی در توانبخشی‌، شبیه نقش کاتالیزور در فرآیندها است. بدین معنی که به طور غیر قابل باوری موجب تسریع روند بهبودی بیماران و مددجویان می شود».

نقش قابل توجه ماساژ درمانی در مقابله با علل اصلی بروز ناتوانی

ماساژ درمانی علاوه بر تسکین علائم می تواند مزایای بالقوه زیادی را در فرآیند توانبخشی به همراه داشته باشد. در جلسات ماساژ، ابتدا بافت ها با استفاده از تکنیک فشرده سازی گرم می شوند. سپس ماساژ درمانگر با لمس ناحیه هدف، بازخورد عملی بدن را بررسی می کند. در مرحله بعد، دامنه حرکت و قدرت عضلات بیمار ارزیابی می شود. در چنین مواردی، نقش ماساژ درمانی در توانبخشی‌، بهبود عملکرد عضلات و بافت ها است.

نقش ماساژ در بهبود ریشه ای آسیب ها

در مراحل بعدی، ناحیه آسیب دیده مورد ارزیابی قرار می گیرد و در صورت لزوم، فرآیند ماساژ درمانی با استفاده از تکنیک های ماساژ میوفاشیال آغاز می شود. در غیر این صورت، باید از تکنیک های ماساژ سوئدی برای گرم کردن بافت ها استفاده شود. برای بهبود وضعیت و تقویت عضلات، از تکنیک های مختلفی مانند ماساژ با ساعد و آرنج، تکنیک های سنجاق کردن و کشیدن، ماساژ نقاط ماشه ای، تمرینات افزایش دامنه حرکتی، تمرینات انقباضی / ریلکسیشن و کششی استفاده می شود. در پایان نیز از تکنیک های ماساژ لنفاوی و ضربه زدن ملایم استفاده می شود.

برادسفیلد می گوید: «من در طول 25 سال فعالیت حرفه ای خود، با آسیب های رایج زیادی نظیر پارگی مینیسک زانو، پارگی تاندون های کتف و آسیب شانه مواجه و متوجه شدم که نقش ماساژ درمانی در توانبخشی مرتبط با بهبود این آسیب ها، بسیار چشمگیر و قابل توجه است». او با همکاری پزشکان، فیزیوتراپ ها و مربیان ورزشی توانست به مشتریان خود کمک کند که از انجام جراحی های غیر ضروری بی نیاز شوند.

ماساژ درمانی برای مفاصل و بهبود عملکرد آنها

تأثیر ماساژ در بهبود افراد پس از جراحی

برادسفیلد معتقد است که مشتریان می توانند پس از جراحی نیز برای بهبودی سریع تر، از مزایای ماساژ درمانی استفاده کنند. در چنین مواردی، نقش ماساژ درمانی در توانبخشی‌ کمک به کاهش التهابات و ترمیم بافت های آسیب دیده خواهد بود. به عنوان مثال، ‌در سال 2022 چند بیمار پس از جراحی ترمیم پارگی تاندون آشیل به برادسفیلد مراجعه کردند. روند بهبودی این بیماران پس از چند ماه بسیار قابل توجه بود.

برادسفیلد ‌می گوید: «این افراد، هر هفته به من مراجعه می کردند. این بیماران بلافاصله پس از چند جلسه اول، احساس بهتری را تجربه کردند و امیدوار بودند که بتوانند به راحتی راه بروند. کار ماساژ درمانی در جلسات اول، با ماساژ میوفاشیال آغاز شد؛ زیرا کاملاً واضح بود که چسبندگی هایی در برخی از عضلات آن‌ها وجود دارد و آن‌ها به چیزی بیش از ماساژ نقاط ماشه ای نیاز دارند».

در جلسات بعدی ماساژ درمانی، از تمرینات کششی کمکی و همچنین تمرینات انقباضی/ریلکسیشن برای افزایش انعطاف پذیری عضلات آن‌ها استفاده شد. نقش ماساژ درمانی در توانبخشی این بیماران‌، بهبود گردش خون و عملکرد عضلات بود. در مراحل بعدی، تمرینات مربوط به افزایش دامنه حرکتی (با کمک و بدون کمک) انجام شد. در طی جلسات ماساژ درمانی، ماساژ عمیق عضلانی بر روی نقاط هدف انجام شد. ماساژ عمیق عضلات می تواند به کاهش تنش و تعادل عضلانی، بهبود جریان خون و اکسیژن رسانی به عضلات و کاهش درد و التهاب عضلانی کمک کند. بدین ترتیب برادسفیلد‌ توانست وضعیت بیمارانی که به سختی راه می رفتند را به گونه ای بهبود دهد که پس از 8 ماه تمرین و ماساژ درمانی، به شرکت در مسابقات دوی ماراتون فکر کند!.

ماساژ و کمک به بهبود عوارض پس از جراحی

سخن نهایی

نقش ماساژ درمانی در توانبخشی بیماران بسیار حائز اهمیت است. در حقیقت،‌ ماساژ درمانی از جمله روش های غیر دارویی است که می توان از آن در فرآیند توانبخشی بیماران استفاده کرد. ترکیب ماساژ درمانی با سایر روش های توانبخشی از جمله تمرینات فیزیکی و درمان های دیگر، امکان تسریع روند بهبود عملکرد حرکتی بیماران را فراهم می کند.

ماساژ درمانی می تواند نقش مهمی را در کاهش درد، بهبود گردش خون، کاهش تنش عضلانی، افزایش انعطاف پذیری، تقویت عضلات و بهبود وضعیت روانی بیماران ایفا کند. با ارائه تکنیک های مناسب و توجه به نیازهای هر بیمار می توان از ماساژ درمانی برای بهبود کیفیت زندگی و عملکرد حرکتی بیماران استفاده کرد.